Her yılbaşında ve kutlama etkinliklerinde gökyüzünü rengarenk aydınlatan havai fişekler, aslında doğa ve yaban hayatı üzerinde ciddi zararlar bırakıyor. Uzmanların ve kuş gözlemcilerinin aktardığına göre, bu görsel şölen, hem şehirlerde hem de doğal alanlarda birçok hayvanın hayatını tehdit ediyor.
Hava fişek yasağı için ilgili makamlara başvurularda bulunan Yaban Hayatı uzmanı Simurg Kuş Yuvası Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Alaz Uslu,havai fişeklerin hayvanlarda anksiyete, dezoryantasyon, stres ve korku bozukluklarına neden olduğunun bilimsel çalışmalarla ispatlandığını dile getiriyor. Uslu, havai fişek patlamasıyla endişeye kapılan kuşların başına gelenleri de şöyle anlatıyor:“Patlama paniğiyle uyku tüneklerini terk eden kuşlar,karanlık ve dumana bağlı görüş azlığı nedeniyle binalara, enerji iletim hatlarına ya daağaçlara çarpıp yaralanıyor. Bu yaralanmaların bir kısmı da ölümle sonuçlanıyor. Üreme dönemlerinde, yuvada yavruları olan kuşlar, gece serinliğinde üşümemeleri için yavrularının üzerinde uyurlar. Havai fişek patlaması paniği ile yuvayı terk ettiğinde yuvadaki yavrular da zarar görebiliyor.
Bulgaristan’da en az 1007 kuş öldü
Özellikle düşük popülasyona sahip kuşlarda bu durum, türün devamlılığını tehlikeye sokuyor. Bulgaristan’da bir lokasyonda havai fişek nedeniyle 1007 kuşun ölü, 31 tanesinin ise ölmek üzere bulunduğu bilgisi duyuruldu. Bu tespit edilebilen kısmı. Ölçülemeyen kısmını düşününce bu sayısının çok daha fazla olduğunu söylemek maalesef mümkün. Türkiye’de bu yıl yılbaşı kutlamaları nedeniyle yoğun miktarda kuş ölümlerin gerçekleştiğini tahmin ediyoruz.”
Doğal yaşam için büyük tehdit
Kuş gözlemcisi Alper Tüydeş de, havai fişeklerin özellikle kuşlar üzerinde yıkıcı etkisi olduğunu belirterek “Büyük parklar ve korularda uyuyan kuşlar, bir anda patlayan ses ve ışıkla paniğe kapılıyor. Gece sağlıklı bir şekilde uçamayan bu hayvanlar, korkuyla sağa sola çarparak yaralanıyor ya da ölüyor. Bazıları yere düşerek kedilere yem oluyor, bazıları ise trafikte can veriyor. Her yılbaşında on binlerce hayvan bu durumun kurbanı oluyor.Birçok kuş türü de, ani ses ve ışıkla irkilerek gece boyunca saklanacak güvenli yer arıyor. Uludağ Milli Parkı gibi koruma altındaki alanlarda bile, yılbaşı kutlamaları sırasında havai fişek kullanılıyor. Bulgaristan’daki çevreci Green Balkans ekibi yılbaşı sonrası çevreden 591 ölü dağ ispinozu topladığını duyurdu. 15 kuşun da yaralı halde bulunduğu açıkladı” dedi.
“Çevre dostualternatifi var”
Havai fişeklerin doğaya verdiği büyük zarar göz önüne alındığında, bu etkinliklerin yerine çevre dostu alternatifler kullanılabileceğini söyleyen Tüydeş sözlerine şöyle devam etti: “ Artık bu eğlencenin de alternatifleri var. Örneğin, LED ışıklandırma sistemleri ve renkli lazer ışıkları ile görsel şovlar yapılabilir. Ayrıca, dronlarla senkronize edilen ışık gösterileri de oldukça etkileyici bir alternatif sunar. Bu tür teknolojiler, doğaya zarar vermeden etkileyici bir görsel deneyim sunar ve gürültü kirliliği yaratmaz.”