İdil Janet Demiray - Rusya'nın kültür başkenti kabul edilen ve yüzlerce müzeye ev sahipliği yapan St. Petersburg'un en dikkat çeken noktalarından biri Yusupov Sarayı ya da diğer adıyla Moika Sarayı. Gün içinde yüzlerce turist, Rusya'nın en zengin ailelerinden Yusupov'ların sarayını ziyaret ediyor. Yusupov Sarayı'nın ziyaretçileri bu denli çekmesinin asıl sebebi ise Rusya tarihinin en tartışmalı isimlerinden biri olan Grigori Rasputin'in burada bir suikast sonucu öldürülmesi.
KİMDİR BU RASPUTİN?
Grigori Rasputin Sibirya'da bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Hayatının ilerleyen bölümlerinde ise kendini din adammı ve keşiş olarak tanımlayacaktı. Rasputin'in kaderini değiştiren olay ise 1905 yılında St. Petersburg'a gelmesi ile başladı. Burada çeşitli din adamlarını etkilemeyi başaran Rasputin, kısa zamanda kentte ün saldı. Ve nihayet 1905 Kasım ayında Son Rus İmparatoru Çar Nikolay ve Çariçe Aleksandra ile tanıştı.
Çar Nikolay ve Çariçe Aleksandra'nın 4 kız çocuğu ve Romanov Hanedanı'nı devam ettirecek olan tek bir erkek çocukları vardı. Ancak rivayet odur ki çiftin tek oğlu Çareviç Aleksey hemofili (bir tür kanın pıhtılaşamaması hastalığı) hastasıydı. Çift çocuklarını dünyanın her yerinden hekimlere gösteriyor ancak hastalığa bir türlü çare bulunamıyordu. Ta ki Rasputin çıkıp gelene kadar. Rasputin'in gelişi ile birlikte, Çareviç Aleksey hızla iyileşmeye başladı. Kimi tarihçilere göre bunun sebebi; Rasputin'in Çareviç'e hiçbir ilaç verilmemesini söylemesi ve bunun neticesinde o zamanlarda kan sulandırıcı etkisi bilinmeyen bu ilacı kullanmayı bırakan Aleksey'in durumunun iyiye gitmesi.
Aleksey'in günden güne iyiye giden sağlığı ile birlikte Rasputin de Romanov'ların en yakınlarındaki isimlerden biri haline geldi. Öyle ki Çariçe Aleksandra, Rasputin'e danışmadan karar almaz oldu. Rasputin Saray'a dilediği gibi girip çıkıyor, o zamanın birçok soylu isminin bile erişemediği imtiyazlara sahip oluyordu.
Rusya'nın son çarı II. Nikolay ve ailesi
Rasputin'in bu ayrıcaklı konumu ve yönetim üzerindeki etkisi bazı çevreleri rahatsız etmeye başladı. Çünkü Rasputin Romanovlar tarafından bir keşiş olarak kabul edilse de, onun insanları kandıran, kadınlarla münasebetsiz ilişkilere giren bir dolandırıcı olduğunu düşünen bir kesim de vardı. Hiçbir zaman tam olarak kanıtlanmamış olsa da çeşitli seks ritüellerine katıldığı iddiasıyla hakkında çeşitli soruşturmalar yapıldı. Ancak Çariçe sayesinde bu soruşturmalardan kurtulmayı başardı.
Tarih 1914'ü gösterdiğinse ise 33 yaşında köylü bir kadın olan Khioniya Guseva, Rasputin'i Pokrovskoye'deki evinin önünde bıçakladı. Guseva'nın Rasputin'i bıçakladıktan sonra 'İblis'i öldürdüm' diye bağırdığı söylenir. Ağır yaralanan Rasputin, uzun süre hastanede yattı. Bu esnada Çar Nikolay ise geri dönülmez bir karara imza atmak üzereydi: Rusya'nın I. Dünya Savaşı'na dahli... Rasputin, Çar'a sayısız mektup göndererek, Nikolay'ı bu karardan vazgeçirmeye çalıştı. Rusya'nın birinci dünya savaşına katılmasının, Çarlık ailesinin sonu olacağını kehanet etti.
Efsaneye göre Rasputin'in bir diğer kehaneti 'Eğer beni bir gün köylüler öldürürse, Çarlık ilelebet yaşayacak. Beni bir gün soylular öldürürse, Çarlık Hanedanı yıkılacak' sözleri oldu.
Rasputin, Nikolay'ı I. Dünya Savaşına katılmaktan vazgeçirseydi, Çarlık Rusya'sı ayakta kalır mıydı hiçbir zaman bilemeyeceğiz ancak, buraya kadar Rasputin'in kehanetleri tutmuş gözüküyor.
NASIL ÖLDÜRÜLDÜ?
Tatar asıllı Prens Feliks Yusupov, Grandük Dmitri Pavloviç ve siyasetçi Vladimir Purişkeviç Nikolay, Rasputin'i öldürmek için bir plan hazırladılar. 30 Aralık'ta Moika Sarayı Rasputin'e iddiaya göre siyanürlü kek verildi. Ancak keki yinen Rasputin'e hiçbir şey olmadı. Yusupov bu kez odada bulunan bir çarmıhı işaret ederek 'çarmıha bakıp bir dua etsen iyi edersin" dedi ve Rasputin'i bir defa göğsünden vurdu.
Rasputin kanlar içinde yerde yatarken Yusupov ve diğerleri Rasputin'in yaşadığı evin önüne gittiler. İş birlikçilerden biri Rasputin'in eve döndüğü izlenimini yaratmak üzere kabanını giyerek binaya girdi.
Yusupov ve arkadaşları saraya geri döndüklerinde yeniden Rasputin'i vurdukları bodrum kata indi. Bu esnada Rasputin yerden fırlayarak Yusupov'un boynuna sarıldı. Yine rivayete göre Rasputin koşayarak sarayın avlusuna çıktı. Burada Purişkeviç tarafından vurulup karların üzerine düştü.
Yusupov ve diğerleri Rasputin'in bedenini Bolşov Petrovski Köprüsü'nden Neva Nehri'ne attılar. Tarihçi Douglas Smith Rasputin'in ölümü için '17 Aralık'ta Yusupov evinde gerçekten neler yaşandığı asla bilinmeyecek' ifadelerini kullanmıştır.
YUSUPOV SARAYI
Bu tarihi olaya ev sahipliği yapmış Yusupov Sarayı, şimdilerde turistlerin ziyaretine açık. Rasputin'in öldürüldüğü bodrum katında, olayın kahramanlarının balmumu heykeyelleri bulunuyor.
Mum ışıkları arasında gözlerini kendisine dikmiş turistleri izleyen Rasputin, bugün bile insanın tüylerini diken diken etmeye devam ediyor.
